Publicaties

   
 

 

Mei 2009

Te weinig aandacht voor problemen Surinaamse Amsterdammers?

Zaterdag 29 mei vindt in het Stadhuis de conferentie Beeldvorming Surinamers plaats. De stelling is dat Amsterdamse Surinamers te weinig aan bod komen in de media, nu het bijna alleen over Marokkanen en islam gaat. Daardoor blijven hun problemen onderbelicht. Bart Top zet daar vraagtekens bij.

Bart Top

Politiek en media besteden weinig aandacht aan de Surinaamse minderheid in Nederland. Ooit was dat anders. Begin jaren tachtig bedroeg de werkloosheid onder Surinaamse jongeren 50 procent. In de drugsscene in de binnenstad domineerden Surinaamse drugsverslaafden. De Zeedijk en de no go area Bijlmer werden mediasymbolen van formaat. Afro-Surinamers stonden zelfs als tweede in de top drie van de grootste maatschappelijke problemen.

Ruim tien jaar later bleek uit een enquête dat twee derde van de Nederlanders een positief beeld had van Surinamers en hen beschouwde als aardige, vriendelijke, gastvrije en vrolijke mensen. Slechts twaalf procent had nog een negatief beeld.

Hele artikel op aanvraag!

In 2005 verscheen mijn boek Religie & Verdraagzaamheid. 10 Boeiende interviews over tolerantie in een oververhitte tijd. Uitspraken van James Kennedy, André Rouvoet en Andreas Kinneging haalden de pers. In zijn Van Randwijcklezing citeerde Job Cohen er royaal uit. Nog steeds volop verkrijgbaar!!

 

   
  Hieronder een greep uit eerder verschenen artikelen, bestaande uit een inleiding en enkele alinea's. De volledig teksten zijn - in overleg op aanvraag verkrijgbaar.    
De vervaarlijke stilte rond Rita V    
Wie durft er nu nog met Marokkanen te werken    
Hype rond Hazes typerend voor onze tijd    
Migranten en de Nederlandse cultuur    
Internationale conflictsituaties en de binnenlandse gevolgen    
Etnovakken vullen    
De paradox van Europa    
De twee zielen van Estland    
Een beschouwende reportage over Huntington en de miskende diversiteit    
De ondraaglijke traagheid van het allochtonenbeleid    
Aanvaarding migratie al een feit    
Het Succes begint in de stad    
Oude en nieuwe burgers moeten aan de slag    
     

De vervaarlijke stilte rond Rita V.
LEAD: “Ze vinden dat ik tegen een stootje moet kunnen. Maar regelmatig heb ik windkracht 10 om mijn oren.” Rita Verdonk roept graag het beeld op van een geteisterde minister die zich met moeite staande houdt tegen een onterechte orkaan van kritiek. Maar strookt dat het beeld wel met de werkelijkheid? Een analyse.
Contrast 3 april 2005

Wie durft er nu nog met Marokkanen te werken
Het kunstdebat gaat alleen nog maar over Hollandse identiteit
Het verbroederingsconcert, dat vonden ze allemaal mooi. ‘Gisteren was er op het Museumplein in Amsterdam een concert waarin de kunstenaars gezamenlijk een oproep hebben gedaan om een brug te slaan in onze samenleving,’ vertelde John Leerdam. ‘Daar gaat het om.’ Inderdaad, vond Boris Dittrich: ‘Kunstenaars en musici nemen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en willen de samenleving bij elkaar brengen.’ Staatssecretaris Medy van der Laan had het ook gezien, ‘en het is precies hoe ik aankijk tegen de cultuursector: deze moet haar eigen verantwoordelijkheid nemen, in relatie tot de maatschappij.’
Vier jaar na het rumoerige debat rond de plannen van Rick van der Ploeg om de diversiteit in de samenleving ook in de kunsten een plaats te geven waren de cultuurwoordvoerders van de Tweede Kamer op 22 november opnieuw bij elkaar om de cultuurnota te bespreken. Afgezien van het feestje op het Museumplein kwam de culturele diversiteit, beleidsterm voor alles wat met kunst en allochtonen te maken heeft, ditmaal nauwelijks ter sprake. Wat is de erfenis van Rick van der Ploeg? Heeft de aandacht voor culturele diversiteit zich stilzwijgend genesteld in het Nederlandse kunstbeleid, of hebben alle maatregelen die het kunstenveld vier jaar geleden door de strot werden geduwd ertoe geleid dat we het er liever niet meer over hebben, zeker niet sinds de rampen van 11 september, 11 maart, 6 maart en 2 november?
In samenwerking met Chris Keulemans Vrij Nederland, 11 december 2004

Hype rond Hazes typerend voor onze tijd
Hij zong wat hij dacht en hij was wat hij zong
Bij toeval brengt het herfsttij Bram Vermeulen en André Hazes binnen éen kader: dat van de dood. Er zou verder geen enkele aanleiding zijn om hen in een verband te brengen, als niet de reacties op hun dood zoveel zeggen over de tijd waarin we leven.
Toen Bram Vermeulen doodging, was dat uiteraard nieuws. Een berichtje op de voorpagina , een itempje op het Journaal en een sympathiek in memoriam op de cultuurpagina. Steevast ging het over Neerlands hoop en over zijn latere leven als liedjeszanger: vooral geliefd in Vlaanderen. Hij was een vernieuwer uit het verleden die daarna in Nederland nooit meer een momentum had weten te creeëren.
De dood van Hazes wordt daarentegen als een nationale tragedie behandeld. De avond na zijn dood beheerste zijn beeltenis vrijwel alle televisienetten. Hazes is vermoedelijk de eerste zanger ooit die de avond voor zijn crematie vanuit z’n kist een heel stadion vol krijgt.
Hazes is ingelijfd als de volkszanger. Hij zong wat hij dacht en hij was wat hij zong. De zingende variant van Pim Fortuyn. En heel Nederland rouwt om zijn dood – ga niet zeggen dat het niet zo is. (…)
Nrc-Handelsblad 27 september 2004

Migranten en de Nederlandse cultuur
Tientallen jaren lang, tot ver in de jaren negentig, zag de Nederlandse kunstwereld de zogenaamde ‘kunstuitingen van migranten’ niet als een serieuze zaak. Voorzover er al aandacht voor was, plaatsten beleidsmakers deze kunstbeoefening in het kader van de eigen groepsemancipatie van migranten. Met de Nederlandse kunstwereld had dit niets van doen, laat staan dat deze erdoor beïnvloed zou kunnen worden.
Natuurlijk, de Nederlandse kunst voorzag zich graag van een kosmopolitisch tintje, maar dan wel in de sfeer van de wisselwerking tussen de Europese en Amerikaanse cultuur. Een enkele verlichte geest was ook bereid enige invloed van niet-westerse zijde te bespeuren. Maar het idee dat de Nederlandse kunsten in beweging kunnen komen onder invloed van migranten… dat stond wel heel ver af van de gangbare opvattingen achter de duinen en dijken. Zelfs de inmiddels roemruchte staatssecretaris Van der Ploeg koppelde de wens tot meer diversiteit in de kunstwereld sterk aan het bestaan van achterstand bij migranten en de noodzaak van hun emancipatie, al kwam er in diezelfde periode meer erkenning voor de inbreng van kunstenaars met een niet-Nederlandse herkomst.
Boekbespreking in: De Helling zomer 2004

Internationale conflictsituaties en de binnenlandse gevolgen
Moslims en media–effecten
Het is een paar weken na 11 september 2001. Bij de Hindoe-omroep OHM melden zich zes Sikhs. Ze klagen over de manier waarop ze sinds de aanslag op straat bejegend worden. Vanwege hun kleding, tulbanden en baarden, ziet het publiek op straat hen aan voor extremistische moslims, hoewel ze niets met islam van doen hebben. Erger is dat op straat regelmatig jongetjes van Marokkaanse afkomst naar hen toekomen. Die raken het liefst even hun kleding aan, om dan enthousiast ‘Bin Laden’ te roepen en hun duim op te steken.
Hoe is het mogelijk dat Sikhs in Nederland van verschillende kanten aangesproken worden op een gebeurtenis die zich op een ander continent heeft afgespeeld? Het kán niet anders dan dat de mensen die op de Sikhs reageren een bepaald beeld hebben meegekregen via de media, of ze zich er nu tegen afzetten of zich ermee identificeren.
Een incident als dit roept een aantal vragen op: Wat voor beelden van moslims ontstaan er in de media? Wat voor effect zou dat kunnen hebben op moslimjongeren? Zou het zelfs kunnen leiden tot een versterking van de politieke islam in Nederland? Dit hoofdstuk brengt in kaart hoe de afgelopen decennia de beelden van moslims in Nederland veranderd zijn onder invloed van gebeurtenissen in het buitenland. Vervolgens vindt een eerste duiding van de effecten van die beeldvorming plaats. (….)In: Islam, de woede en het westen, uitgeverij Bulaaq 2002

Etnovakken vullen
Met veel lawaai gooide staatssecretaris Van der Ploeg bij zijn aantreden de knuppel in het hoenderhok. De allochtone werd van underdog tot paradepaard bevorderd. Aan goede bedoelingen werden harde consequenties verbonden. Maar de gepredikte revolutie is er niet gekomen. Integendeel. De al te gretige cultuurpolitiek wekt irritatie, werkt averechts en leidt tot ernstige misverstanden. ‘ Omdat Marokkaanse jongeren Amsterdam-West terroriseren, moet kunst ze gaan verheffen’.
Kunst bestond al voordat Van der Ploeg aantrad. En ook jonge allochtonen had je toen al in soorten en maten. De combinatie ervan begon pas te irriteren door de manier waarop de staatssecretaris er zich meester van maakte.
Met Shervin Nekuee en Chris Keulemans
Volkskrant, Culturele Bijlage 28 september 2000

De paradox van Europa
Het Europees songfestival kent deelnemers uit Israël en Turkije, de Raad voor Europa bestaat uit 25 landen en de Europese Unie groeit aarzelend naar het oosten. Tegelijkertijd wordt in de verdragen als die van Schengen en Dublin het hart van Europa dichtgespijkerd en wordt de roep om een afgegrensde Europese identiteit luider. Bart Top bezocht de Franse oceaankust, de zuidpunt van Italië en het grensgeval Estland om het raadsel van de grenzen van Europa te onderzoeken.

Het verhaal start aan de Franse kust. Een van die plekken waar Europa zonder discussie ophoudt: niets dan oceaan en geen bootvluchteling die hier aanspoelt. Ik lees daar een wonderbaarlijk boek: Oceaan van Zee van de Italiaanse schrijver Alessandro Baricco. Het beschrijft de spannende ontmoeting van een schilder die zoekt naar de plek waar de zee precies begint en een wetenschapper die op zoek is naar de plek waar de zee ophoudt.

Op het eerste gezicht lijkt zo'n vraag en zo'n confrontatie onzin. De grens tussen land en zee is immers duidelijk? Hoe dichter je er echter op inzoomt, des te vager hij wordt. Wat op het ene moment nog zee is, valt het volgende moment droog en wat zojuist nog een dapper zandkasteel was, verdwijnt subiet onder de golven. (….)
Trouw 5 augustus 2000

De twee zielen van Estland
Estland was elf jaar geleden nog onderdeel van de Sovjetunie. Nu staat het vooraan op de lijst van landen die toetreden tot de Europese Unie, nog voor de buurstaten Letland en Litouwen. Een van de struikelblokken op weg naar Europa vormt de minderhedenproblematiek. Een derde van de bevolking bestaat uit Russen en integratie van deze bevolkingsgroep is een voorwaarde van de Europese Unie voor toetreding. Een portret van een diep verdeeld land dat op zoek is naar een gemeenschappelijke toekomst.
Onze Wereld 10, oktober 2000

Een beschouwende reportage over Huntington en de miskende diversiteit
Where is Estonia?
Estland is een van de landen die staan te springen om deel uit te gaan maken van de Europese Unie. De toekomst van het land wordt erdoor bepaald. Ondertussen klinkt het debat over de uitbreiding van de Europese Unie steeds luider. Behalve economische afwegingen spelen daarbij cultuurhistorische vragen een rol. Is het wel logisch dat gebieden met bijvoorbeeld Russisch-orthodoxe invloed deel kunnen gaan uitmaken van de Europese Unie? Bart Top probeerde in Estland een antwoord te vinden met Botsende beschavingen van Samuel Huntington in zijn koffer.
Intermedair, 23 november 2000

De ondraaglijke traagheid van het allochtonenbeleid
‘In Sassenheim was ik de enige Marokkaanse in mijn klas. Daarom was het bijna een cultuurschok toen ik op de Haagse Hogeschool zoveel allochtonen tegenkwam.’ Volgens de meest recente cijfers slechts 7 procent van de hbo-studenten allochtoon, maar in de vier grote steden bedraagt hun aandeel inmiddels twintig procent. De instroom neemt dus gestaag toe, maar over de studieresultaten van allochtonen disco na twaalf jaar Haags allochtonenbeleid niets met zekerheid te zeggen. En waar blijven de allochtone docenten? ‘Het kan toch niet zo zijn dat aanhet eind van de middag de autochtone docenten vertrekken en de allochtone schoonmakers binnenkomen.’
HBO-Journaal juni 2000

Aanvaarding migratie al een feit
Hoe is het mogelijk dat een van de oudste democratien van Europa als gevolg van immigratie een maatschappelijke omwenteling doormaakt zonder dat haar burgers hun mening daarover naar voren kunnen brengen, vraagt Trouw-redacteur Gerbert Van Loenen zich af (Letter & Geest, 25 maart '00). Dat zou komen omdat het debat gesmoord werd in 'dooddoeners' en 'bezweringsformules'. Maar is zijn vooronderstelling feitelijk wel juist: zijn de burgers dertig jaar lang monddood gemaakt? Ik meen van niet.

Al in de jaren zeventig vond in en buiten het parlement een openbaar debat plaats over de komst van Surinamers naar Nederland en de mogelijkheden tot een beperking van die immigratie. Ook over andere deelonderwerpen met betrekking tot immigratie is uitgebreid gediscussieerd. Voorafgaand aan de invoering van de Wet Arbeid Buitenlandse Werknemers, de voorloper van de huidige Wet Arbeid Vreemdelingen was er begin jaren tachtig een heftig maatschappelijk debat, en het kan niemand ontgaan zijn dat andere maatregelen, zoals de herhaalde aanscherping van de Vreemdelingenwet, de invoering van de Koppelingswet en maatregelen om het aantal asielzoekers te beperken in alle openheid bediscussieerd en ingevoerd werden. Zowel tegenstanders van deze maatregelen, als voorstanders van een nog restrictievere aanpak kwamen in deze debatten aan het woord.
Trouw 1 april 2000

Het Succes begint in de stad
Nederland worstelt met het vraagstuk rondom de allochtonen, maar hoe gaan andere landen te krijgen om? Ondanks de nationale verschillen is er wel een gemeenschappelijke oplossing: een goed grotestedenbeleid.
NRC-Handelsblad 23 maart 2000

Oude en nieuwe burgers moeten aan de slag

Het past niet gemakzuchtig multicultureel te babbelen en aldus het ontstaan van nieuwe sociale spanningsvelden te miskennen. Want die spanningsvelden zijn er en er zullen tal van maatregelen genomen moeten worden teneinde te komen tot nieuwe instituties en een nieuw sociaal contract, menen Godelieve van Heteren en Bart Top.
Met zijn artikel `Het multiculturele drama' in deze krant van 29 januari heeft Paul Scheffer zich geschaard in een lange traditie van hooggeletterde hartenkreten die volharden in de idee van de eigen natie als hoeder van sociale cohesie.
Met: Godelieve van Heteren in NRC-Handelsblad 19 februari 2000

   
 
  top