Het moeras

Zoals iedereen weet bestaat Nederland sinds voorhistorische tijden vooral uit moeras en water. De inwoners van het land zijn door die omgeving gevormd. Zij zijn gewend om te kijken naar wat zich in het moeras bevindt en naar wat zich onder water afspeelt.
De buitenstaander ziet het kabbelende oppervlak en de rustige waterspiegel en denkt dat hij in een kalm landje beland is, maar de Nederlander weet wel beter. Die weet wat hij in het net krijgt als hij in troebel water vist, die kent de plaatsen waar langzaam
en onstuitbaar de veenbranden voortgaan, die weet dat hij alleen uit het moeras kan blijven door anderen erin te drukken. Een zompig volkje.

Dat maakt het voor de buitenstaander zo moeilijk. Hij komt het land binnen, ziet de dartele golfjes en de grazige weiden en voelt zich al snel op zijn gemak. Maar plotseling ontdekt hij dat hij tot zijn knieën in het moeras gezakt is, en dat er bloedzuigers op zijn kuiten zitten. De Nederlander wist natuurlijk allang van het bestaan van die beesten, maar uit schaamte vertelt hij er liever niet over.
Liever negeert hij het bestaan van het moeras en de bloedzuigers, want anders zou hij maar een ding kunnen doen: het moeras
droogleggen.

Is dat dan geen oplossing? Want zoals u weet kan de Nederlander dat als de beste: meren droogmalen, moerassen droogleggen. Nee, is mijn treurige conclusie, want elk drooggemalen meer en elk drooggevallen moeras ligt nog dieper onder de zeespiegel dan voor de drooglegging en de bodem wil toch niet echt stevig worden.
Zo zakt de Nederlander steeds verder weg, tot verdriet en woede van hemzelf. Maar diegenen die van buiten komen zijn dus gewaarschuwd dat het verstandig is in Nederland stevige lieslaarzen te dragen en gewapend te zijn tegen de door het moeras bloeddorstig geworden geest van zijn inwoners.

Column voor Radio Noord-Holland 1989