Cultuur

 
  Kwaliteit en diversiteit in de kunst
“When you subtract quality you get squareness. Absence of Quality is the essence of squareness.” “Since the world obviously doesn't function normally when Quality is subtracted, Quality exists, whether it ‘s defined or not.”
Robert M. Pirsig (1)

Weidse en oneindige vergezichten! Wie even stil staat bij de begrippen ‘kwaliteit', ‘diversiteit' en ‘kunst' en hun verhouding tot elkaar, beseft dat er vele boekenkasten gevuld zijn en nog gevuld zullen worden met pogingen deze drie afzonderlijke concepten te definiëren en van een zinvolle context te voorzien. In dit essay willen we ons niet in de peilloze diepten van de betekenissen van kwaliteit, diversiteit en kunst storten, maar gaan we op zoek naar een bruikbare grammatica om over de kwaliteit van kunst te kunnen praten.

Verwarring

De noodzaak voor een nieuwe discussie over kwaliteit is prachtig verwoord door critica Anna Tilroe: “De discussie over wat kwaliteit is en wat kwaliteit heeft, moet .. ruimer worden gevoerd en vanuit een andere benadering. Het kunsthistorische traject dat aan het begin van de twintigste eeuw is uitgezet, kan niet langer als het enige worden beschouwd. We zullen moeten erkennen dat er meerdere kunstgeschiedenissen bestaan en geschreven kunnen worden. En we dienen vooral het idee los te laten dat kunst iets is wat om zichzelf bestaat. Dat sluit veel te veel nieuwe ontwikkelingen uit die buiten de kunstwereld maar ook binnen de kunst zelf gaande zijn, van de vj- en websitecultuur tot de samenwerkingsverbanden van kunstenaars, architecten, designers, mode-ontwerpers, wetenschappers en commerciële ondernemingen.” (2)

Een onmiskenbaar pleidooi voor het herijken en verruimen van ons oordeel en onze houding ten opzichte van kunst, waar zowel het dominante modernistische gedachtengoed – veranderen is vooruitgang - als de autonome houding – kunst hoeft zich tot niemand te verhouden - van een groot vraagteken voorzien wordt.

Aldus de eerste alinea's van het essay Kwaliteit en diversiteit in de kunst dat ik samen met Shervin Nekuee schreef. Het werd in 2003 gepubliceerd door de Boekmanstichting, de Phenix Foundation en de Rotterdamse Kunststichting in de bundel: De kunst van het kiezen.
Het essay deed veel stof opwaaien. Het werd onder meer besproken in de Tweede Kamer en de Raad voor Cultuur. Ook speelde het een rol in een aantal debatten van de Rotterdamse kunststichting en werd op basis van dit essay een workshop Kwaliteit en diversiteit in de kunst ontwikkeld. Zie elder op deze website.

Er zijn nog steeds exemplaren van dit essay verkrijgbaar: topolino@xs4all.nl

1) Robert M. Pirsig, Zen and the Art of Motorcycle Maintenance, An Inquiry into Values,
    1974
2) NRC-Handelsblad CS 17 mei 2002

 
Terug naar overzicht Cultuur